وجه اشتراک جوامع اسلامی در مواجهه با غرب در دوران استعمارکلاسیک (قدیم)، احساس ناتوانی و عقب ماندگی شدید بود که همراه خود چالش های فکری دراز دامن را در عرصه های گوناگون برای یافتن راه حل و جبران عقب ماندگی ها، در بین متفکران و نخبگان سیاسی جوامع اسلامی درپی آورد. در مصر این جدال فکری و مناقشه ذهنی ناشی از مقایسه فروتری خود با فراتری رقیب، برای نخستین بار در اندیشه محمدعلی پاشا مجال بروز یافت. با...

 در این مقاله، نویسنده با روش اسنادی و با رویکرد جامعه‌شناسی تاریخی  به بررسی تحولات اخیر مصر می‌پردازد. تیم مک‌دانیل مبدع نظریه نوسازی خودکامانه، بر آن است که نوسازی در جوامع استبدادی  تناقض‌هایی می‌آفریند که از جمله می‌توان به شکل‌گیری نیروهای جدیدی در جوامع سنتی- استبدادی اشاره کرد که خواست‌های جدیدی را در برابر دولت خودکامه مطرح می‌سازند. بخش عمده این نیروها، نیروهای طبقه متوسط نوین هستند ک...

بررسی زمینه های ظهور و ورود مدرنیته به کشورهای اسلامی و چالش های ناشی از آن ، از موضوعات مهم تاریخ آموزش و پرورش معاصر این کشورها محسوب می شود . در کشور مصر، مقارن با لشکرکشی ناپلئون بناپارت در 1798 م. اولین نشانه های روشنفکری و نوگرایی در آن پدیدار شد. یکی از عرصه های مهم برای ظهور و عینیّت یافتن نوسازی و نوگرایی در مصر، نهاد تعلیم و تربیت بود. حاکمیت محمدعلی پاشا و اقدامات اصلاحی وی، فصل نوینی...

ریشه تحولات اخیر مصر را با توجه به نظریه سموئل هانتینگتون درباره نوسازی و انقلاب، می-توان در عدم توان دولت و نهادهای آن در جذب نمودن و فراهم کردن شرایط لازم جهت پاسخگویی به خواست مشارکت سیاسی جامعه مصرخلاصه نمود. اگرچه دولت مصر بویژه در دوره ریاست جمهوری حسنی مبارک، اقداماتی در جهت مدرن کردن اقتصاد انجام داد و اندک توفیقی در این زمینه یافت ولی برنامه های اصلاحی در حوزه سیاست به منظور نوسازی سیا...

وجه اشتراک جوامع اسلامی در مواجهه با غرب در دوران استعمارکلاسیک (قدیم)، احساس ناتوانی و عقب ماندگی شدید بود که همراه خود چالش‌های فکری دراز دامن را در عرصه های گوناگون برای یافتن راه حل و جبران عقب ماندگی ها، در بین متفکران و نخبگان سیاسی جوامع اسلامی درپی آورد. در مصر این جدال فکری و مناقشه ذهنی ناشی از مقایسه فروتری خود با فراتری رقیب، برای نخستین بار در اندیشه محمدعلی پاشا مجال بروز یافت. با...

تحولات سیاسی و اجتماعی پیوند عمیقی با رشد و گسترش طبقه متوسط جدید دارد. یکی از ویژگی های جوامع در حال نوسازی، ظهور و رشد این طبقه اجتماعی است. مصر به عنوان بزرگ ترین کشور عربی دارای سابقه نوسازی به طول دو قرن است و همین مسئله باعث شده تا همواره بستر تحولات اجتماعی باشد و علاوه بر گروه های اسلام گرا، جریانات، احزاب و گروه های جدیدی در آن شکل گیرد. مقاله حاضر به بررسی خاستگاه و ریشه های ظهور و گس...

تحولات سیاسی و اجتماعی پیوند عمیقی با رشد و گسترش طبقه متوسط جدید دارد. یکی از ویژگی های جوامع در حال نوسازی، ظهور و رشد این طبقه اجتماعی است. مصر به عنوان بزرگ ترین کشور عربی دارای سابقه نوسازی به طول دو قرن است و همین مسئله باعث شده تا همواره بستر تحولات اجتماعی باشد و علاوه بر گروه های اسلام گرا، جریانات، احزاب و گروه های جدیدی در آن شکل گیرد. مقاله حاضر به بررسی خاستگاه و ریشه های ظهور و گس...

مصر جایگاه بلندی در آموزش علوم و معارف اسلامی و ادب عربی داشته و دانشمندان مسلمان مصری در پی‌ریزی اصول و مبانی آموزش اسلامی نقشی بسزا ایفا کرده‌اند. بسیاری از دانشمندان مسلمان از سرزمین‌های مختلف برای فراگیری دانش‌های دینی یا تکمیل آگاهی‌های خویش، راهی مصر می‌شده‌اند. با این همه، در سده سیزدهم/ نوزدهم و در پی قدرت‌گرفتن خاندان محمدعلی پاشا (حکـ : 1805/1220ـ 1849/1265) و کوشش برای تبدیل مصر به ق...

تحولات سیاسی و اجتماعی پیوند عمیقی با رشد و گسترش طبقه متوسط جدید دارد. یکی از ویژگی‌های جوامع در حال نوسازی، ظهور و رشد این طبقه اجتماعی است. مصر به‌عنوان بزرگ‌ترین کشور عربی دارای سابقه نوسازی به طول دو قرن است و همین مسئله باعث‌شده تا همواره بستر تحولات اجتماعی باشد و علاوه بر گروه‌های اسلام‌گرا، جریانات، احزاب و گروه‌های جدیدی در آن شکل‌گیرد. مقاله حاضر به بررسی خاستگاه و ریشه‌های ظهور و گس...